Nederland exporteerde in 2016 voor 85 miljard euro aan landbouwgoederen. Dat is 4,4 procent meer dan in 2015, en meer dan ooit tevoren. Dat melden CBS en Wageningen Economic Research op basis van gezamenlijk onderzoek in opdracht van het ministerie van Economische Zaken.

Nederland is de tweede landbouwexporteur ter wereld, na de Verenigde Staten. Het belangrijkste agrarische exportproduct blijft de sierteelt, zoals bloemen, planten, boomkwekerijproducten en bloembollen. Daarna volgen vlees, zuivel en eieren, groenten en fruit.

Naast de export van primaire en secundaire landbouwgoederen stijgt in 2016 ook de export van hoogwaardige, kennisintensieve agroproducten (tertiaire landbouwgoederen). Inclusief deze technologische export komt de landbouwgerelateerde export uit op 94 miljard euro.

Importwaarde stijgt minder snel
De importwaarde van primaire en secundaire landbouwgoederen stijgt minder sterk (1,6 procent) dan de exportwaarde en komt uit op 57,1 miljard euro. Het verschil in waardeontwikkeling van de import en de export heeft deels te maken met prijsontwikkelingen. Terwijl de exportprijzen licht zijn gestegen, is er een kleine prijsdaling bij de invoer.

De handelsbalans komt hoger uit dan in 2015, het handelsoverschot in agrarische goederen neemt in 2016 toe met 2,7 miljard euro naar 27,9 miljard euro. Dit is 55 procent van het totale Nederlandse handelsoverschot.

Fruit en cacao zijn de belangrijkste agrarische importgoederen. Ontwikkelingen als het al dan niet slagen van oogsten, uitbreiding van areaal of verhoging van de productie in andere delen van de wereld hebben grote invloed op de waarden en de internationale handelscijfers van Nederland.

Fruitexport vooral wederuitvoer
De belangrijkste exportproducten zijn sierteelt, vlees, zuivel en eieren en groenten. Fruit is vaak van buitenlandse kweek en daarmee geen prominent Nederlands exportproduct.

Fruit komt zonder wederuitvoer op een achttiende plek op de lijst van belangrijkste landbouwexportproducten. Daartegenover staat dat bereidingen van graan, meel en melk drie plekken hoger staan als wordt gecorrigeerd voor wederuitvoer. Daarbij valt te denken aan babymelkpoeder, een belangrijk exportproduct dat voor het overgrote deel van Nederlandse makelij is.

Duitsland belangrijkste handelspartner
De Nederlandse agrarische handel speelt zich vooral af met onze buurlanden. Van de Nederlandse agrarische export gaat ruim 25 procent naar Duitsland. De afzet naar Duitsland bestaat vooral uit aardappelen, groente en fruit (18 procent), sierteelt (12 procent) en dieren en vlees (12 procent). Voor sommige agrarische producten, zoals consumptie-eieren en levende varkens gaat zelfs driekwart van de Nederlandse export naar Duitsland.

Nederland heeft in 2016 voor 57,1 miljard euro aan agrarische producten ingevoerd. Duitsland is met 10,7 miljard euro (19 procent) het belangrijkste herkomstland van agrarische producten die Nederland importeert. Op enige afstand volgen België en Frankrijk.

Nederland belangrijkste herkomstland van Duitse agrarische import
Met een aandeel van 24 procent in de Duitse agrarische goederenimport heeft Nederland een zeer sterke positie op de Duitse markt. Dit aandeel nam in 2016 iets toe. Frankrijk is het tweede belangrijke herkomstland in de Duitse agrarische import. Het aandeel van Frankrijk bleef gelijk ten opzichte van 2015.

Bron: CBS.nl

Voor innovatieve projecten en startups in de agrifood-sector komt ruim 40 miljoen euro beschikbaar vanuit het ministerie van Economische Zaken en het bedrijfsleven. Dat heeft staatssecretaris Martijn van Dam van Economische Zaken vandaag bekendgemaakt op het AgriFoodTech congres in Den Bosch. Met forse investeringen in hightech innovaties moet Nederland volgens de staatssecretaris ook in de toekomst koploper blijven in duurzaam geproduceerd voedsel en toonaangevend met kennis en innovatie in de land- en tuinbouw.

Staatssecretaris Van Dam: “De Nederlandse agrifood-sector is een van de meest productieve in de wereld. Maar om die koppositie te behouden, moeten we voorop blijven lopen. Met de toepassing van de nieuwste innovaties uit de hightech en ICT kunnen we onze positie versterken. In de toekomst zullen we niet alleen een grote exporteur moeten zijn van voedselproducten, maar ook van kennis en technologie.”

Om baanbrekende innovaties mogelijk te maken, wil de staatssecretaris met name jonge en kleine ondernemingen helpen om hun technologische en creatieve kennis om te zetten in toepasbare producten of diensten. Het ministerie van Economische Zaken stelt daarom 12 miljoen euro beschikbaar voor twee zogeheten SEED Capital fondsen. Het gaat om het Future Food Fund, een fonds van en voor ondernemers in de Agri-Horti-Food waarbij 24 investeerders zijn aangesloten, en het Shift Seed Fonds waarin onder andere Menzis, Rabobank, WNF, Topfonds Gelderland, Wageningen Business Generator en TU Delft investeren. Via deze investeringsfondsen wordt de bijdrage van EZ minimaal verdubbeld waardoor minstens 24 miljoen euro risicokapitaal beschikbaar komt voor innovatieve startups in de agrifood-sector.

Innovatieve projecten

Vanuit de innovatieagenda High Tech to Feed the World stelt het ministerie van Economische Zaken daarnaast 8 miljoen euro beschikbaar voor innovatieve publiek-private projecten die bedrijven uit de hightech en de agrifood met elkaar verbinden. Ook vanuit het bedrijfsleven wordt eenzelfde bedrag geïnvesteerd. Het gaat in totaal om acht projecten die zijn geselecteerd door de topsectoren Agri & Food, Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en High Tech Systemen & Materialen:

• Landbouwrobots – Robots en autonome landbouwmachines kunnen 24/7 het land bewerken en zijn veel zuiniger en lichter dan de grote voertuigen die nu op de akkers worden gebruikt. De robots zijn elektrisch aangedreven, zodat er geen schadelijke uitstoot is. De landbouwrobots zorgen voor een hogere opbrengst en een lager gebruik van gewasbescherming.
• Big data voor veiliger voedsel – Met big data wordt een early-warning-systeem voor bacteriën bij vleesverwerkers ontwikkeld. Daardoor is er betere kwaliteitscontrole, wat goed is voor de voedselveiligheid en internationale concurrentiepositie.
• Slimme kasmaterialen – Nieuwe kasmaterialen die zich aanpassen aan licht, klimaat en gewas, die het zonlicht op het juiste moment en in de juiste hoeveelheid doorlaten of een optimaal CO2- en vochtgehalte regelen. Dit zorgt voor hogere opbrengsten en minder gebruik van energie, water en bestrijdingsmiddelen.
• Big Data in de koelversketen – Met Big Data-technologieën uit de hightech-sector kan de distributieketen voor gekoelde producten worden geoptimaliseerd, zodat er minder energie verbruikt wordt, voedsel minder snel bederft en de internationale concurrentiepositie versterkt.
• Informatie uit de plant – Door mens en machine in kassen, boomgaarden en open groentepercelen uit te rusten met bestaande en nieuwe sensoren wordt Big Data over planten opgebouwd die helpt bij verdere automatisering in de fruitteelt en slimme ziektebestrijding. Hierdoor gaat de kwaliteit van de oogst omhoog, en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen omlaag.
• Klimaatbestendige kasconstructies – Meer dan 80% van de Nederlandse kassen wordt voor het buitenland gebouwd. Door moeilijk te achterhalen bouwvoorschriften en verschillende klimaatomstandigheden is het vaak lastig om tot een optimaal ontwerp te komen. Een high-tech rekenmodel geeft precies aan tegen welke belastingen een ontwerp bestand moet zijn, op basis van wereldwijde meteodata en de GPS-locatie van de nieuwe kas. Hierdoor worden kassen uit Nederland nóg beter en wordt de internationale concurrentiepositie verder versterkt.
• Pratende sensoren op akker en wei – Bij de teelt van aardappelen, granen, gras en maïs kunnen sensoren in de akkers informatie verzamelen die wordt doorgegeven aan landbouwmachines. Zo kan het land heel precies worden bewerkt. Daardoor gaat de opbrengst van de oogst omhoog en de milieubelasting omlaag.
• Big data in de pluimveevleesketen – Met Big Data-technologieën uit de hightech-sector kunnen de pluimveevleesketen efficiënter en tegelijkertijd duurzamer en meer consumentgericht werken. Het high-tech big data model zorgt voor meer dierenwelzijn, minder antibioticagebruik en maakt de keten transparanter.

Start-up accelerators

Verder stelt staatssecretaris Van Dam nog eens 500.000 euro beschikbaar voor zogenoemde startup accelerators. Deze accelerators gaan startups ondersteunen en de introductie van innovaties versnellen. Zo krijgen de startups bijvoorbeeld hulp van gevestigde bedrijven bij het maken van bedrijfsplannen en marketingconcepten. Ook zorgen de accelerators voor betere toegang tot investeringsfondsen en risicokapitaal. Begin 2017 start de eerste accelerator voor tuinbouw. Daarna volgen accelerators voor food en agritech.